Vocht vasthouden: de oorzaken en oplossingen!

Laatste update: 17 januari, 2024 | Geen reacties

Vocht vasthouden, hoe zit dat nou eigenlijk? Heb je wel eens het gevoel dat je armen, benen, buik of andere lichaamsdelen wat meer opgezwollen zijn? Of lijkt het alsof je maar niet af wil vallen ondanks dat je al weken bezig bent met een streng dieet? Dan kan het zijn dat je lichaam vocht vasthoudt, dit wordt ook wel ‘oedeem’ genoemd. Dit is op zichzelf een natuurlijk verschijnsel, maar in sommige gevallen is het juist erg vervelend en belemmerend. In dit artikel gaan we kijken naar de verschillende oorzaken van het vasthouden van vocht en wat je ertegen kan doen.

TIP:
Wil je vandaag nog jouw lichaam laten stoppen met het vasthouden van vocht? Dit weekmenu helpt direct!

Menstruatie, zwangerschap en de menopauze

Over het algemeen houden vrouwen meer vocht vast dan mannen. Dit heeft te maken met de natuurlijke hormoonschommelingen die een vrouw gedurende haar leven meemaakt. Tijdens deze schommelingen houdt het lichaam meer vocht vast, waardoor je al snel het gevoel hebt dat je kleding knelt, of je huid trekt. De hormonen die dit veroorzaken zijn oestrogeen en progesteron[1]. Deze hormonen maken het lichaam klaar voor de zwangerschap. Wanneer er geen eicel bevrucht is, zakken de hormonen weer. Wanneer je echter wel zwanger bent, blijven deze hormonen aanwezig waardoor je meer last kan krijgen van vochtophopingen.

Dit kun je ertegen doen

Wanneer je tijdens de zwangerschap veel problemen ervaart doordat je last hebt van vochtophopingen, dan kan het een flinke verlichting zijn om steunkousen aan te schaffen. Deze zorgen voor een verbeterde bloedsomloop waardoor het vocht beter door je lichaam verdeeld raakt. Tijdens andere momenten, of tijdens de menopauze en menstruatie helpt het om voldoende te bewegen en, wanneer je zit, je benen hoger neer te leggen. Dan stroomt het vocht de rest van het lichaam weer in.

Kortom:
Als persoon met baarmoeder heb je meer kans op vochtophopingen door de hormonen oestrogeen en progesteron, zeker tijdens de zwangerschap. Het helpt hierbij om gebruik te maken van steunkousen waar nodig, of om anders meer te bewegen.

Zoute Voeding

Zout absorbeert vocht, dus ook in het lichaam. Wanneer je maaltijden eet met een hoog zoutgehalte, dan houdt je lichaam meer vocht vast. Dit kan al snel zorgen voor 1 á 2 kilo extra op de weegschaal. Zout maakt echter niet permanent dik, omdat het geen calorieën bevat[2]. Wel kan de vochtophoping voor irritaties zorgen, zoals schoenen en sokken die te strak zitten, of een broek die niet zo goed meer dicht wil.

Dit kun je ertegen doen

Vochtophoping door zout is een tijdelijke verschijning. Wanneer je maaltijden eet die minder zout bevatten, zal je lichaam langzaam weer terugkeren naar zijn normale staat.

Kortom:
Door een hoge zoutconsumptie kan je lichaam tijdelijk extra vocht vasthouden. Wanneer je stopt met zout eten, keert je lichaam al snel terug naar zijn normale staat.

Vocht vasthouden door hitte

Wanneer je sport, maar ook tijdens een warme (zomer)dag kan het soms zijn dat je lichaam wat dikker lijkt dan normaal gesproken. Dit heeft ermee te maken dat de hitte ervoor zorgt dat je bloedvaten uitzetten. Wanneer je bloedvaten uitzetten, kan er makkelijker vocht uit transporteren richting je lichaamsdelen zoals je voeten, handen en onderbenen. Daarnaast is de kans groot dat je na een work-out en tijdens een warme dag veel zit of ligt. Wanneer je dit doet, kan het vocht in je lichaam minder makkelijk naar andere plekken transporteren wat resulteert in een plaatselijke vochtophoping.

Dit kun je ertegen doen

Hoewel het misschien tegenstrijdig klinkt, is het van groot belang om veel te drinken wanneer je hebt gesport/het heet hebt. Je lichaam kan dit dan gebruiken voor een beter evenwicht van de vochthuishouding. Daarnaast is het belangrijk om rustig aan te doen, en je hoofd letterlijk koel te houden met behulp van een pet, of een ice-pack. Eet gerust een waterijsje en relax in een fijne stoel. Zorg ervoor dat je je voeten hooghoudt, dan verminderd de zwelling daar.

Kortom:
Door hitte zetten je bloedvaten uit waardoor er meer vocht in je lichaam terecht komt. Drink veel dranken zonder alcohol en suikers en hou je voeten hoog voor een betere vochtverdeling.

Vocht vasthouden door (Ernstige) Aandoeningen

Wanneer je langdurig last hebt van oedeem zonder dat het weg lijkt te gaan, is het verstandig om contact op te nemen met een huisarts. Er kan namelijk sprake zijn van een onderliggende aandoening die deze vochtophopingen veroorzaakt[3]. Een veelvoorkomende oorzaak is een blokkade in een ader waardoor de bloed- en vochttoevoer vanaf dat punt minder goed werkt. Andere redenen kunnen hartfalen, nierproblemen, problemen met de lymfeklieren of levercirrose (het leverweefsel wordt langzaam littekenweefsel) zijn. Schik niet gelijk wanneer je deze aandoeningen leest, de kans is klein dat je ze zomaar hebt en mocht dat wel het geval zijn, dan is de kans groot dat het met de juiste behandeling opgelost kan worden.

Dit kun je ertegen doen

Wanneer de bovenstaande tips niet geholpen hebben, is het verstandig om contact op te nemen met de huisarts om met hen een onderzoek te doen naar een mogelijke oorzaak van je oedeem.

Kortom:
Vochtophoping/oedeem gedurende een lange periode kan wijzen naar een onderliggende aandoening. Het is verstandig om hier door een professional naar te laten kijken.

Andere oorzaken van vocht vasthouden

Andere mogelijke oorzaken van vochtophopingen bestaan er natuurlijk ook. Hieronder kan je een aantal veelvoorkomende en onschadelijke oorzaken vinden.

• Drukverschil: in het vliegtuig, of wanneer je tijdens een trektocht of autorit een hoge berg op klimt.
• Langdurig stilzitten: wanneer je bijvoorbeeld op een kantoor werkt, of een lange film aan het kijken bent in de bioscoop. Je merkt het vaak al doordat je de behoefte hebt om je benen even te bewegen.
• Weinig plassen: wanneer je veel hebt gedronken, maar nog niet naar het toilet bent geweest, houd het lichaam ook meer vocht vast.

Dit kun je ertegen doen

Naast de oplossingen die hierboven genoemd zijn, zijn er ook nog andere oplossingen om vochtophoping tegen te gaan. We zetten ze hier even op een rijtje.

1. Naar het toilet gaan: wanneer je lichaam veel vocht vasthoudt, kan dit er ook mee te maken hebben dat je gewoon even langs het toilet moet gaan. Je plast dan al flink wat vocht uit waardoor de rest zich makkelijker kan verdelen over de rest van het lichaam. Kruiden zoals paardenbloemen en brandnetels helpen bij het doorvoeren van vocht in je lichaam waardoor je meer naar het toilet zal moeten. Let wel op dat je hierbij ook genoeg drinkt!
2. Bewegen: nu hoef je niet gelijk een hele hardloopsessie te doen, maar wanneer je onrust ervaart in je benen is dit vaak een teken dat je te lang stil hebt gezeten. Om vochtophoping tegen te gaan helpt het om dan even een klein stukje te lopen. Heb je last van vochtophoping in je handen, dan helpt het vaak al om even met je vingers te bewegen of om met je handen te schudden.
3. Minder alcohol drinken: door alcohol houden we vocht vast. Wanneer je hier last bij ervaart is het verstandig om gedurende een periode van één of meerdere weken geen alcoholische dranken te drinken.
4. Eet meer kalium: kalium helpt bij het creëren van evenwicht binnen je lichamelijke zoutgehalte. Wanneer je dus een flink zoute maaltijd hebt gegeten, kan het zeker geen kwaad om een banaan te eten als dessert om alles weer op orde te krijgen.
5. Eet minder bewerkte suikers: bewerkte suikers zoals in snoep, chips en wit brood zorgen voor een piek in je bloedsuikerspiegel en insuline. Dit hoge insulinegehalte draagt bij aan het absorberen van zout in de nieren. Wanneer je nieren meer zout vasthouden, houdt je lichaam ook meer vocht vast. Door het eten van onbewerkte suikers, of de koolhydraten gewoon even te laten staan, zorg je voor een goede balans tussen insuline en zout binnen je lichaam[4].

TIP:
Wil je vandaag nog jouw lichaam laten stoppen met het vasthouden van vocht? Dit weekmenu helpt direct!

Conclusie

Er zijn meerdere oorzaken waardoor je lichaam vocht vasthoudt, maar er zijn gelukkig ook meer dan genoeg manieren om daarvan af te komen. Door een gebalanceerd dieet te volgen en genoeg te bewegen zal je vrij weinig last hebben van vochtophoping. Heb je langdurig last van oedeem? Dan is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Wil je meer interessante artikelen lezen. Bekijk dan ook hoe je kunt afvallen zonder te hoeven sporten en waarom Matcha Poeder gebruiken een goed idee is!

Bronnen & onderzoek:

[1] https://www.etos.nl/advies/ziek/vocht-vasthouden-afdrijven/
[2] https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/maakt-zout-dik.aspx
[3] https://www.gezondheidsplein.nl/dossiers/vocht-vasthouden-vocht-in-benen-en-dikke-enkels/item120238
[4] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21629870